By Miona 
Upala Ahilove tetive predstavlja jednog od vodećih razloga za posetu lekaru među sportistima i rekreativcima. Ahilova tetiva, najduža i najsnažnija u našem telu, izdržava težinu koja može dostići četvorostruku težinu tela. Njena važnost ogleda se u svakodnevnim aktivnostima poput hodanja, trčanja i skakanja. Međutim, ova tetiva je, nažalost, podložna brojnim povredama i upalama.
Često ste mogli čuti kako se neki sportista žali na bol u peti ili listu nakon intenzivnog treninga. To je često prvi znak upale Ahilove tetive. Štaviše, do četvrtine sportista tokom svoje karijere oseti neki oblik povrede ove tetive. Prosečna dužina Ahilove tetive je oko 15 centimetara, ali kod nekih ljudi može dostići i do 26 centimetara.
Upala Ahilove tetive može nastati usled prekomerne upotrebe, neodgovarajućeg zagrevanja mišića ili neadekvatne obuće. Međutim, reumatoidne bolesti takođe mogu biti uzrok. Najčešći oblici upale su tendinitis, entezitis i tendinoza, dok je ruptura Ahilove tetive ozbiljniji oblik povrede koji zahteva hitnu medicinsku intervenciju.
Statistike pokazuju da se rupture Ahilove tetive najčešće događaju između 30. i 40. godine života, a muškarci su podložniji od žena. Povrede Ahilove tetive često su pogrešno dijagnostikovane kao povrede skočnog zgloba kod 20 do 25% pacijenata. Operativne metode su često preferirane od strane mladih sportista za kompletnu obnovu, dok stariji pacijenti preferiraju neoperativne tretmane.
Na kraju, neoperativni tretmani za upalu Ahilove tetive obuhvataju fizikalnu terapiju, vežbe i korišćenje ortopedskih pomagala. Ahilova tetiva se obično povredi kod osoba starijih od trideset godina, pri čemu je rizik veći kod muškaraca. Kod povreda Ahilove tetive, oporavak nakon operacije traje minimum dva meseca, dok se intenzivna fizička aktivnost očekuje tek nakon četiri do šest meseci.
Važno je napomenuti da upalu Ahilove tetive ne treba shvatati olako. Redovnim vežbanjem, pravilnim zagrevanjem i korišćenjem odgovarajuće obuće, može se značajno smanjiti rizik od povrede. Ako primetite simptome, obratite se stručnjaku na vreme kako biste sprečili ozbiljnije posledice.
Simptomi i uzroci upale Ahilove tetive
Upala Ahilove tetive može biti veoma bolna i uzrokovati ozbiljne probleme ako se ne leči pravilno. Važno je prepoznati simptomi upale Ahilove tetive na vreme i razumeti uzroci upale da bi se preduzele odgovarajuće mere prevencije i terapija.
Simptomi upale Ahilove tetive
Simptomi upale Ahilove tetive mogu uključivati:
- Oštar bol u predelu Ahilove tetive
- Otok i crvenilo u predelu članka, pogotovo iza pete
- Bol koji se pogoršava tokom aktivnosti kao što su hodanje ili trčanje
- Ukočenost i bol ujutru
Ovi simptomi upale Ahilove tetive zahtevaju pažnju, jer mogu dovesti do daljih komplikacija ako se ne leče adekvatno. Bol i otok su najčešći pokazatelji prisustva upale, posebno kod sportista koji se intenzivno bave trčanjem, a najčešće su pogođeni rekreativni sportisti između 35. i 50. godine.
Uzroci upale Ahilove tetive
Uzroci upale Ahilove tetive mogu biti raznovrsni:
- Prekomerna fizička aktivnost, posebno trčanje po tvrdoj podlozi
- Anatomske predispozicije kao što su ravni tabani
- Nedovoljno istegnuti ili zgrčeni mišići lista
- Neodgovarajuća sportska oprema ili nepravilna tehnika trčanja
- Degenerativne promene povezane sa starenjem
Sportisti, pogotovo trkači, fudbaleri i košarkaši, skloni su povredama Ahilove tetive zbog intenzivnog fizičkog napora. Međutim, povrede Ahilove tetive su učestalije nakon tridesete godine, a osobe sa ravnim tabanima su posebno podložne upalnim procesima.
Prevencija igra ključnu ulogu u izbegavanju ovih povreda. Redovno istezanje, korišćenje adekvatne obuće i tehnike trčanja, te postepeno povećanje fizičke aktivnosti mogu značajno smanjiti rizik od upale Ahilove tetive.
| Faktor | Opasnost |
|---|---|
| Prekomerna aktivnost | Visoka |
| Ravni tabani | Srednja |
| Nedovoljno istegnuti mišići | Srednja |
| Neodgovarajuća obuća | Visoka |
| Degenerativne promene | Visoka |
Povrede Ahilove tetive
Ahilova tetiva je najjača tetiva u ljudskom telu, ali je uprkos tome sklona povredama, posebno kod sportista. Povrede Ahilove tetive javljaju se u čak 80% slučajeva tokom sportskih rekreacija, a muškarci su češće pogođeni nego žene. Poznavanje najčešćih povreda Ahilove tetive i razumevanje načina lečenja može biti od velike pomoći u preveniraniu ozbiljnih oštećenja.
Najčešće povrede Ahilove tetive
Najčešće povrede Ahilove tetive uključuju tendinitis, tendinozu i entezitis, koje su forme upale tetive. Ove povrede dovode do oticanja, boli, i osetljivosti na dodir, a mogu biti akutne ili hronične u zavisnosti od intenziteta i trajanja opterećenja. Optimalno lečenje Ahilove tetive uključuje odgovarajuće mere imobilizacije kao što je podižač za petu, što omogućava sigurnu stabilizaciju i brži proces zaceljivanja.
Ruptura Ahilove tetive je jedna od najtežih povreda i obično se dešava prilikom naglih promena u aktivnosti ili direktnog udarca. Ova povreda zahteva hitno lečenje, često operativni zahvat. Operacija Ahilove tetive je rutinski zahvat sa najboljim rezultatima kada se izvede rano, sa rehabilitacionim periodom koji traje obično od 4 do 6 meseci. Rehabilitacija posle operacije Ahilove tetive obuhvata pet faza, pri čemu se postepeno uvode vežbe jačanja i fleksibilnosti kako bi se povećala funkcionalnost mišića.
Veoma je važno prepoznati i reagovati na prve simptome povrede Ahilove tetive kako bi se predupredile ozbiljnije povrede. Centri kao što je Fizionova u Zemunu, koji uspešno tretiraju više od 50 oboljenja mekih tkiva i kostiju, koriste najsavremenije metode terapije kao što je FSWT usmerena terapija. Na ovaj način se postiže brži oporavak tkiva i smanjenje bola za čak 30% već nakon prvog tretmana.